Kur Shqipëria mori statusin e kandidatit për në BE në vitin 2014, ajo hapi akses në fondet e para-anëtarësimit të hartuara për ta sjellë infrastrukturën në standardet evropiane. Askund ky transformim nuk është më i dukshëm sesa në Vlorë, ku investimet strategjike po riformësojnë si peizazhin e qytetit ashtu edhe vlerat e pronave.
Rindërtimi i Lungomare-s:
Pesë vjet më parë, bregdeti i Vlorës ishte një mundësi e humbur. Shëtitorja ishte beton i çarë, ndriçimi i kufizuar i bënte shëtitjet në mbrëmje të pasigurta dhe parkimi ishte kaotik. Pronat përballë detit shiteshin për 800-900 euro për metër katror, pavarësisht vendndodhjes së tyre kryesore.
Sot, rinovimi i Lungomare-s i financuar nga BE-ja ka krijuar një realitet krejtësisht të ndryshëm. Bulevardi i ri për këmbësorë përmban ndriçim modern, hapësira të gjelbra dhe korsi të dedikuara për biçikleta.
Ndikimi në vlerat e pronave ka qenë i menjëhershëm dhe i konsiderueshëm. Apartamentet me pamje nga deti tani kushtojnë 1,400-1,600 euro për metër katror, që përfaqëson një rritje prej 70% që nga fillimi i rinovimit. Më e rëndësishmja, këto prona tani tërheqin blerës ndërkombëtarë që më parë e anashkalonin Vlorën në favor të qyteteve bregdetare më të zhvilluara.
Infrastruktura Rrugore: Lidhja e Vlorës me Evropën
Ndoshta projekti më transformues ka qenë autostrada Vlorë-Fier, e përfunduar me mbështetje të konsiderueshme financiare nga BE. Përpara kësaj lidhjeje, arritja në Tiranë kërkonte një udhëtim tre-orësh dredha-dredha përmes rrugëve malore. Distanca psikologjike e bënte Vlorën të ndihej e izoluar nga qendra ekonomike e Shqipërisë.
Autostrada e re e shkurtoi kohën e udhëtimit në më pak se dy orë, duke ndryshuar rrënjësisht pozicionin e Vlorës në ekonominë kombëtare. Blerësit e shtëpive të fundjavës nga Tirana tani e konsiderojnë Vlorën të arritshme, duke krijuar një segment të ri tregu që nuk ekzistonte më parë. Pronat në kodrat mbi qytet, dikur të konsideruara shumë të largëta, tani e shesin veten si “90 minuta larg kryeqytetit”.
Agjentja e pasurive të paluajtshme Alma Hoxha e ka parë këtë ndryshim nga afër: “Para autostradës, ne kryesisht u shisnim vendasve dhe pensionistëve të huaj të rastit. Tani kemi profesionistë në Tiranë që blejnë shtëpi pushimi, investitorë italianë që blejnë prona me qira dhe familje gjermane që zhvendosen përgjithmonë. Profili i blerësit ndryshoi plotësisht.”
Menaxhimi i Mbeturinave dhe Përmirësimet Mjedisore
Standardet mjedisore të BE-së kërkonin përmirësime të rëndësishme në sistemet e menaxhimit të mbeturinave dhe trajtimit të ujit të Vlorës. Deponia e vjetër, e cila krijonte probleme me erën e keqe për lagjet aty pranë, u mbyll dhe u rehabilitua. Një strukturë e re përpunimi të mbeturinave, e ndërtuar sipas standardeve evropiane, eliminoi shqetësimet mjedisore që më parë i dekurajonin disa blerës.
Zona e Lagunës së Nartës, dikur e kërcënuar nga ndotja, tani përfiton nga përpjekjet e ruajtjes të financuara nga BE. Ky restaurim mjedisor i ka bërë pronat përreth më tërheqëse, veçanërisht për blerësit ndërkombëtarë të ndërgjegjshëm për mjedisin. Zhvillimet pranë lagunës që luftuan për të gjetur blerës tre vjet më parë tani kanë lista pritjeje.
Projekti i Modernizimit të Portit
Vendndodhja strategjike e Vlorës në Adriatik e bëri atë një kandidat të natyrshëm për financim të zgjerimit të portit. Pajisjet e modernizuara tani trajtojnë anije më të mëdha mallrash dhe anije turistike, duke sjellë si aktivitet ekonomik ashtu edhe të ardhura nga turizmi. Vetëm terminali i kroçerave sjell mbi 50,000 vizitorë në vit, të cilët më parë do ta kishin anashkaluar plotësisht Vlorën.
Për investitorët e pronave, zhvillimi i portit sinjalizon stabilitet ekonomik afatgjatë. Pasuritë e patundshme komerciale pranë portit janë vlerësuar me 40% që nga fillimi i modernizimit, ndërsa pronat banesore përfitojnë nga rritja e punësimit dhe aktivitetit ekonomik.
Pamje e së ardhmes: Aeroporti dhe Hekurudha
Angazhimet aktuale të financimit të BE-së përfshijnë zgjerimin e aeroportit dhe lidhjet eventuale hekurudhore me rrjetin evropian. Këto projekte, të planifikuara për t’u përfunduar deri në vitin 2027, përfaqësojnë fazën tjetër të transformimit të Vlorës nga një qytet rajonal në një destinacion ndërkombëtar.
Zhvilluesit e pronave tashmë po pozicionohen për këtë valë tjetër. Çmimet e tokës përgjatë korridoreve hekurudhore të propozuara janë rritur me 25% në pritje, ndërsa zonat pranë zgjerimit të planifikuar të aeroportit po shohin investime spekulative nga blerësit vendas dhe të huaj.
Mundësia e Investimit
Për investitorët e pronave, Vlora përfaqëson një moment unik – një qytet në mes të një transformimi themelor, por ku çmimet ende pasqyrojnë “para” dhe jo “pas”. Përmirësimet në infrastrukturë të financuara nga programet e para-anëtarësimit në BE zakonisht zgjasin 5-7 vjet për të ndikuar plotësisht në vlerat e pronave, që do të thotë se blerësit aktualë janë të pozicionuar për të përfituar nga përmirësimet që janë duke u zhvilluar tashmë.
Transformimi nuk ka të bëjë vetëm me infrastrukturën – ka të bëjë me ndryshimin e perceptimeve. Vlora po evoluon nga një qytet rajonal shqiptar në një destinacion bregdetar evropian dhe vlerat e pronave po përshtaten në përputhje me rrethanat. Për investitorët që janë të gatshëm të shohin përtej tregjeve të vendosura, mundësia është bindëse.
Ndërsa Shqipëria i afrohet anëtarësimit të plotë në BE, pozicioni strategjik i Vlorës, infrastruktura e përmirësuar dhe njohja ndërkombëtare në rritje sugjerojnë se ky transformim sapo ka filluar.
